اثر توأم شوری و تراکم خاک بر برخی شاخص‌های رشد ذرت

شوری و تراکم خاک از مهم‌ترین محدودیت‌های رشد و تولید گیاهان زراعی به حساب می‌آیند. تحقیق حاضر برای بررسی اثر توأم شوری و تراکم خاک بر برخی شاخص‌های رشد گیاه ذرت (Zea mays L.) رقم سینگل کراس 704 انجام شد. برای این منظور آزمایشی گلدانی و به­صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل شوری خاک در سه سطح (قابلیت هدایت الکتریکی عصاره اشباع 5/1، 5/2 و 5/4 دسی­زیمنس بر متر) و تراکم خاک در سه سطح (چگالی ظاهری، 3/1، 55/1 و 75/1 گرم بر سانتی­متر مکعب) بود. برای ایجاد سطوح شوری در خاک گلدان‌ها، مقادیر مختلف NaCl در حجم آب مقطر لازم برای رساندن رطوبت جرمی به 16 درصد، حل و سپس به خاک افزوده شد. برای ایجاد تراکم در خاک گلدا‌ن‌­ها وزنه 5/4 کیلوگرمی از ارتفاع 45 سانتی‌متری بر سطح خاک درون گلدان‌ها رها می­شد. افزایش شوری خاک از 5/1 به 5/4 دسی­زیمنس بر متر باعث کاهش معنی‌دار ارتفاع گیاه، وزن خشک بخش هوایی، وزن خشک ریشه، سطح برگ و شاخص کلروفیل برگ (از 10 تا 24 درصد) شد. افزایش تراکم خاک از 3/1 به 75/1 گرم بر سانتی­متر مکعب نیز شاخص‌های مذکور را به­طور معنی‌داری (از 11 تا 63 درصد) کاهش داد. در سطوح شوری و تراکم به‌کار رفته، به­طور میانگین، تراکم خاک بیش از شوری خاک باعث کاهش رشد ذرت شد. اثر شوری و تراکم خاک به­صورت توأم بیشتر از اثر جداگانه‌ هر یک از آنها بر شاخص‌های مذکور بود و منجر به کاهش شدید (از 22 تا 73 درصد) شاخص‌های رشد، به­ویژه شاخص کلروفیل برگ شد. به­عبارت دیگر، تراکم خاک اثرهای منفی شوری بر رشد ذرت را تشدید کرد.